Av. Nermin Şeyda Ürün / Yol Hukuk Bürosu Kurucu Ortak Avukat
Askerlik hizmeti, Türkiye'de kanuni bir yükümlülük olarak erkek vatandaşlara uygulanmaktadır. Bu yükümlülük, çalışan bireylerin iş yaşamını da doğrudan etkileyebilmektedir. İş Kanunu'nun 31. maddesi ve ilgili mevzuat, askerlik hizmeti nedeniyle iş sözleşmesinin feshedilmesine ilişkin düzenlemeler içermektedir. Bu yazıda, askerlik sebebiyle iş sözleşmesinin feshi süreci ve tarafların hakları ele alınacaktır.
Askerlik Nedeni ile Fesih: İşçinin Haklı Nedenle Fesih Hakkı
İş Kanunu'na göre, askerlik hizmeti nedeniyle işten ayrılmak isteyen bir çalışan, iş sözleşmesini feshetme hakkına sahiptir. Askerlik nedeni ile fesih, durumda işçinin haklı nedenle fesih hakkı doğar ve işçi:
İhbar Süresi Beklemek Zorunda Değildir: Askerlik hizmeti için işten ayrılacak bir işçi, işverene bildirimde bulunmakla yükümlü olsa da ihbar sürelerine uymak zorunda değildir.
Kıdem Tazminatı Talep Edebilir: İşçinin işyerinde en az 1 yıl çalışmış olması koşuluyla, askerlik sebebiyle iş sözleşmesini feshetmesi durumunda kıdem tazminatı alma hakkı doğar.
Yıllık İzin ve Diğer Hakların Kullanımı: İşçi, kullanılmamış yıllık izin hakları ve diğer ücret alacaklarını talep edebilir.
Bedelli Askerlik Durumunda Fesih
Bedelli askerlik uygulamasında, çalışanların kısa süreli askerlik hizmetine katılmaları gerektiği için iş sözleşmesinin feshedilmesi zorunlu olmayabilir. Ancak işçi, bedelli askerlik süresince ücretsiz izin talep edebilir ya da iş sözleşmesini feshetme yolunu seçebilir. Fesih durumunda, işçinin kıdem tazminatı talep etme hakkı, normal askerlik durumundaki gibi korunur. İşverenle yapılacak karşılıklı mutabakat, sürecin sağlıklı işlemesi açısından önemlidir.
İşverenin Yükümlülükleri
İşveren, işçinin askerlik nedeniyle iş sözleşmesini feshetmesi halinde bazı yükümlülüklere sahiptir:
Fesih Sürecini Kolaylaştırmak: İşveren, işçinin askerlik hizmetine ilişkin işlemlerini tamamlaması için gerekli kolaylığı sağlamalıdır.
Hak Edilen Ödemelerin Yapılması: Kıdem tazminatı, kullanılmamış izin ücretleri ve varsa diğer hak edişlerin zamanında ödenmesi gerekir.
İşten Ayrılma Belgesi Düzenlenmesi: İşveren, işten ayrılan işçiye işten ayrılma belgesi düzenlemelidir. Bu belge, ileride yaşanabilecek hukuki uyuşmazlıkların önlenmesi açısından önemlidir.
Fesih Kodu ve İşsizlik Maaşı
Askerlik nedeniyle iş sözleşmesini fesheden işçi için işveren, SGK'ya bildirim yaparken "fesih kodu 12" (askerlik nedeniyle fesih) kullanmalıdır. Bu fesih kodu, işçinin işsizlik maaşı alma hakkını korur. İşsizlik maaşı talep edebilmek için işçinin son 3 yıl içinde en az 600 gün prim ödemiş ve son 120 gün kesintisiz çalışmış olması gerekmektedir. Bu şartları sağlayan işçiler, askerlik sonrasında İŞKUR'a başvurarak işsizlik maaşı talep edebilirler. Askerlik hizmetini tamamlayan işçi, terhisini takiben 30 gün içerisinde işsizlik maaşı talep etmelidir.
Askerlik Hizmeti Sonrası İşe Dönüş
Askerlik görevini tamamlayan işçi, eski işyerine dönme hakkına sahip değildir. Ancak bazı durumlarda, işveren ile işçi arasında yapılan anlaşmalar doğrultusunda işçinin askerlik sonrası işe dönüşü sağlanabilir. Bu konuda işverenin bir yükümlülüğü olmamakla birlikte tarafların iradelerine bağlı bir durum söz konusudur.
Sonuç
Askerlik nedeniyle iş sözleşmesinin feshi, işçi ve işveren arasında hassas bir süreçtir. İşçinin kıdem tazminatı ve diğer haklarının korunması, işverenin ise hukuki yükümlülüklerini yerine getirmesi, bu sürecin sağlıklı bir şekilde yürütülmesi açısından önem taşır. Tarafların mevzuat hükümlerine uygun hareket etmesi, ileride yaşanabilecek hukuki sorunların önüne geçecektir.
Eğer askerlik nedeniyle iş sözleşmesini feshetmek istiyorsanız veya bu konuda işveren olarak yükümlülüklerinizi öğrenmek istiyorsanız, uzman bir hukukçudan destek almanız faydalı olacaktır.
Av. Nermin Şeyda Ürün/İş Hukuku Avukatı
ÖRNEK DİLEKÇE
..... TİCARET A.Ş.’YE
ÇALIŞAN BİLGİLERİ : İSİM SOYİSİM – TCN:
KONU : Askerlik görevim nedeni ile iş sözleşmemin haklı nedenle feshidir.
AÇIKLAMALAR :
Şirketinizde ../../20.. tarihinden, ../../20... tarihine kadar Güzellik Hizmetleri Elemanı (5142.03) (GÖREV NE İSE YAZILIR) olarak tam ve kesintisiz olarak çalıştım.
Mecburi askerlik vazifemi yerine getirmek amacıyla çalışmakta olduğum işimden ayrılma zaruretim hasıl olmuştur. Askerlik şubesi tarafından verilen sevk belgesinde görüleceği üzere, askerlik görevimi yerine getirecek olmam sebebi ile ../../20.. tarihinde son fiili çalışmamı eksiksiz gerçekleştirerek ../../20.. tarihi itibariyle işten ayrıldığımı tarafınıza işbu dilekçe ile bildiriyorum. Tarafınızca SGK’ya yapılacak işten ayrılış bildirimimin 12 kod numarası (Askerlik) ile yapılması hususunu, askerlik vazifem sonrası yasal haklarımın zayi olmaması adına önemle rica ederim.
1475 sayılı İş Kanunu’nun 14. maddesi gereğince kıdem tazminatım başta olmak üzere 4857 sayılı İş Kanunu gereğince ödenmesi gereken diğer tüm hak ve alacaklarımın tarafıma ödenmesini ve gereğini saygılarımla arz ve talep ederim.../../20..
İSİM SOYİSİM
EK: Askerlik Sevk Belgesi Sureti
Comments